πάγκρεας

πάγκρεας
Αδένας του ανθρώπινου σώματος. Έχει μήκος 14-18 εκ., βάρος 60-100 γρ. και είναι προσαρτημένος στο δωδεκαδάκτυλο. Βρίσκεται πίσω από το στομάχι και μπροστά από τους πρώτους οσφυϊκούς σπονδύλους. Το δεξιό του μέρος, που ονομάζεται κεφαλή, περιβάλλεται από το δωδεκαδακτυλικό τόξο, ενώ το αριστερό του άκρο, ή ουρά, φτάνει μέχρι τον σπλήνα. Το π. είναι μεικτός αδένας δηλ. έχει και ενδοκρινή και εξωκρινή μοίρα. Η εξωκρινής του μοίρα έχει τη δομή ενός σύνθετου σωληνοκυψελοειδούς αδένα. Τα εκφορητικά σωληνάρια των αδενοκυψελών ενώνονται σε όλο και μεγαλύτερα σωληνάρια για να καταλήξουν τελικά στους δύο μεγάλους αθροιστικούς πόρους του π. Αυτοί οι πόροι ονομάζονται μείζων παγκρεατικός πόρος του Βίρσουνγκ, που διατρέχει το π. σε όλο το μήκος του και εκβάλλει μαζί με τον χοληδόχο πόρο στη λήκυθο του Φάτερ στο δωδεκαδάκτυλο, και επικουρικός παγκρεατικός πόρος του Σαντορίνι, που αρχίζει από τον πόρο του Βίρσουνγκ και εκβάλλει στο δωδεκαδάκτυλο λίγο ψηλότερα από το φύμα του Φάτερ. Από τους εκφορητικούς αυτούς πόρους περνά και καταλήγει στο δωδεκαδάκτυλο το παγκρεατικό υγρό, το έκκριμα δηλ. της εξωκρινούς μοίρας. Το π.υ. είναι σύνθετο πεπτικό υγρό που εκκρίνεται από τα εξωκρινή (κυψελιδικά) κύτταρα του παγκρέατος και προωθείται στο δωδεκαδάκτυλο. Είναι καθαρό, άχρωμο, αλκαλικής αντίδρασης. Περιέχει ένζυμα που διασπούν τις πρωτεΐνες, λιπάση και ένζυμα που διασπούν τους υδατάνθρακες. Εξάλλου περιέχει πρωτεΐνες (κυρίως σφαιρίνες), κρεατινίνη, ουρία, ουρικό οξύ και μερικά ιχνοστοιχεία. Ένα υγιές άτομο παράγει 1½-2 λίτρα π.υ. ανά 24ωρο. Η έκκριση και η προώθηση του υγρού στο έντερο ελέγχεται με χημικά και μερικά μέσα. Παράγοντες που διεγείρουν τη ροή του, είναι το υδροχλωρικό οξύ, μερικά άλλα οξέα, η χολή, η τροφή. Το παγκρεατικό υγρό, στον ενήλικο παράγεται σε ποσότητα 800-900 κυβ. εκ. το 24ωρο και περιέχει ένζυμα απαραίτητα για την πέψη λιπών, πρωτεϊνών και υδατανθράκων. Για να μην αρχίσουν να δρουν μέσα στο πάγκρεας και καταστρέψουν έτσι το ίδιο το όργανο, παράγονται σε ανενεργό μορφή και ενεργοποιούνται στο δωδεκαδάκτυλο. Συγκεκριμένα, τα ένζυμα αμυλάση και μαλτάση διασπούν τους υδατάνθρακες, και η μεν αμυλάση μεταβάλλει τους πολυσακχαρίτες σε δισακχαρίτες, η δε μαλτάση διασπά τους δισακχαρίτες σε μονοσακχαρίτες. Τα πρωτεολυτικά ένζυμα, θρυψίνη και χυμοθρυψίνη, διασπούν τις πρωτεΐνες. Η θρυψίνη παράγεται σε ανενεργό μορφή, που ονομάζεται θρυψινογόνο και ενεργοποιείται από την εντεροκινάση. Έτσι γίνεται ικανή να διασπάσει τις πρωτεΐνες (που υπέστησαν ήδη την επίδραση της πεψίνης του στομάχου), σε αμινοξέα. Η χυμοθρυψίνη, που υδρολύει την καζεΐνη, ζελατίνη και κερατίνη, παράγεται ως χυμοθρυψινογόνο και ενεργοποιείται από τη θρυψίνη. Το παγκρεατικό υγρό περιέχει επίσης μία λιπάση, που διασπά τα λίπη σε λιπαρά οξέα και γλυκερίνη. Και άλλες πολλές ενζυματικές δραστηριότητες, εκτός από αυτές που αναφέρθηκαν, ασκεί η έκκριση του π., που παίζει έτσι πολύ σημαντικό ρόλο στις διεργασίες της πέψης· όταν η έκκριση του οργάνου είναι ανεπαρκής, βρίσκουμε στα κόπρανα άμυλο, ίνες κρέατος και κυρίως μεγάλες ποσότητες άπεπτου λίπους. Μερικές από τις σπουδαιότερες παθήσεις του π. είναι η οξεία νέκρωση ή οξεία αιμορραγική παγκρεατίτιδα, η οποία, αν και είναι σπάνια, αξίζει vα αναφερθεί εξαιτίας της σημασίας της κλινικής εικόνας της και των αιτιοπαθογενετικών προβλημάτων που συνδέονται με αυτήν. Πρόκειται για ένα σύνδρομο, κατά το οποίο ο παγκρεατικός ιστός πέπτεται από τα ίδια ένζυμα που παράγει. Συχνότερες είναι οι ανεπάρκειες του π. από φλεγμονώδεις ή εκφυλιστικές αιτίες. Από τις άλλες παθολογικές καταστάσεις, αναφέρουμε τις κύστες και τους κακοήθεις όγκους.
* * *
το (Α πάγκρεας, -ατος) αδένας όλων τών σπονδυλοζώων ο οποίος λειτουργεί τόσο ως εξωκρινής, εκκρίνοντας πεπτικά ένζυμα στο έντερο, όσο και ως ενδοκρινής, εκκρίνοντας τις ορμόνες ινσουλίνη και γλυκαγόνη στο αίμα
αρχ.
σκωπτικός χαρακτηρισμός τού φιλοσόφου Πύρρωνος από τον Τίμωνα.
[ΕΤΥΜΟΛ. < παν-* + κρέας (πρβλ. αρτόκρεας)].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • πάγκρεας — το, ατος κυψελοειδές (που μοιάζει με κυψέλη) όργανο του σώματος πίσω από το στομάχι και μπροστά από τη σπονδυλική στήλη …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • μέτρηση — (Ιατρ.). Ποσοτική ανίχνευση διαφόρων μεγεθών στον ανθρώπινο οργανισμό. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής: 1)μ. της αγωγιμότητας των νεύρων. Πρόκειται για μέθοδο μ. της ταχύτητας, με την οποία μεταδίδονται οι ηλεκτρικές ώσεις κατά μήκος ενός νεύρου.… …   Dictionary of Greek

  • παγκρεατικός — ή, ό 1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στο πάγκρεας (α. «παγκρεατική έκκριση» β. «παγκρεατική αρτηρία») 2. φρ. α) «παγκρεατικός διαβήτης» ιατρ. διαβήτης που εμφανίζεται ως συνέπεια ολικής παγκρεατεκτομής β) «παγκρεατικό υγρό» (βιοχ.) υγρό που… …   Dictionary of Greek

  • ορμόνες — Ουσίες που επεξεργάζεται ο ζωικός οργανισμός και οι οποίες όταν εισέρχονται στην αιματική κυκλοφορία μεταφέρονται στα διάφορα όργανα για να διεγείρουν τη λειτουργία τους· οι ο. προορίζονται πράγματι για να ρυθμίζουν την ισορροπία μεταξύ των… …   Dictionary of Greek

  • ινσουλίνη — Αντιδιαβητική ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας από τα β κύτταρα των νησίδων του Λάνγκερχανς. Πρόκειται για ένα μικρό πρωτεϊνικό μόριο, που αποτελείται από δύο πολυπεπτιδικές αλυσίδες (Α και Β), συνδεόμενες μεταξύ τους με γέφυρες θείου. Και οι… …   Dictionary of Greek

  • κύστη — Υμενώδης θύλακος του σώματος στον οποίο συλλέγεται υγρό· η ουροδόχος κ. Ονομάζεται επίσης παθολογική παραγωγή ή ανάπτυξη που σχηματίζεται από νεόπλαστη θήκη ή κοιλότητα, που περιέχει ρευστή, πολτώδη ή σπάνια στερεή ουσία ή αέρα. Κ. καλείται… …   Dictionary of Greek

  • παγκρεατίτιδα — Οξεία ή χρόνια φλεγμονή του παγκρέατος. Μπορεί να είναι οιδηματώδης, αιμορραγική, νευρωτική ή πυώδης. Προέρχεται από υπερφαγία, από ασθένειες του στομάχου, του δωδεκαδακτύλου, των χοληφόρων αγωγών ή του ήπατος ή και από στένωση των αγωγών του… …   Dictionary of Greek

  • παρωτίτιδα — (Ιατρ.). Φλεγμονή της παρωτίδας. Η πιο γνωστή μορφή είναι η επιδημική π. (μαγουλάδες), λοιμώδης νόσος μεγάλης μεταδοτικότητας, που οφείλεται σε έναν ιό, ο οποίος προσβάλλει και τους γεννητικούς αδένες, τους δακρυϊκούς αδένες, το πάγκρεας και τις… …   Dictionary of Greek

  • σπληνοπαγκρεατικός — ή, ό, Ν (ανατ. ιατρ.) αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην σπλήνα και στο πάγκρεας ταυτοχρόνως. [ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. splenopangreatic (< σπλήνα + πάγκρεας)] …   Dictionary of Greek

  • πεπτικό σύστημα — Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από πολυάριθμα όργανα που, ενωμένα κατά σειρά, σχηματίζουν ένα μακρό σωλήνα, που στον ενήλικο μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 12 13 μ. (πεπτικός σωλήνας), και από προσαρτημένους αδένες, όπως οι σιελογόνοι, το συκώτι… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”